Góry Stołowe - kraina zrodzona z morza
Ochrona przyrody w PNGS
Wiosną 2017 roku w ramach programu CZAS NA LAS prowadzonego przez Fundację Aeris Futuro oraz dzięki fundatorowi projektu – Fundacją Yves Rocher z Francji posadzono na terenie Parku Narodowego Gór Stołowych 14 970 sadzonek drzew. Dzięki tej akcji, odnowiono kolejne powierzchnie drzewostanów gatunkami zgodnymi z siedliskiem, przyczyniając się do renaturalizacji ekosystemów.
Przebudowa drzewostanów
W lasach Gór Stołowych zainicjowany został proces przebudowy sztucznie
posadzonych tu przed stu laty świerczyn, na las zbliżony składem drzewostanu
do naturalnego. W wyniku podjętych działań usunięto z lasu część świerków
i daglezję zieloną gatunek egzotyczny (jako gatunek amerykański
jest w Parku Narodowym niepożądany), odsłaniając dorosłe i młode buki,
jawory, jesiony które powinny rosnąć na tym siedlisku *).
W miejscach gdzie nie było pożądanych drzew podsadzono je sztucznie i w ramach restytucji wprowadzono jodłę.
W czynnej ochronie ekosystemów *) leśnych realizowane są obecnie dwa podstawowe kierunki działań: przedłużenie trwałości sztucznych monokultur świerkowych w celu zapewnienia czasu potrzebnego do ich przebudowania oraz kierowanie procesami przyrodniczymi w celu przebudowy zniekształconych ekosystemów na zbiorowiska potencjalnie zbliżone do naturalnych.
Przebudowa zniekształconych ekosystemów leśnych w polega na przywracaniu stanu dynamicznej równowagi (homeostazy) pomiędzy siedliskiem a biocenozą *). Osiąga się ją poprzez promowanie w danej fitocenozie *) pożądanych gatunków drzewiastych kosztem gatunków niepożądanych. W Parku Narodowym Gór Stołowych należy przebudować około 3000 ha.
Praktycznie aby osiągnąć zamierzony efekt przebudowy przyjęto dwa równolegle ralizowane kierunki działań:
Kierunek pierwszy - inicjowanie i promowanie wszelkich procesów związanych z pojawianiem się naturalnych odnowienień jodły, buka, jawora i pozostałych pożądanych gatunków. Ochrona pojawiających się młodych drzewek aby nie były uszkadzane przez jelenie i sarny.
Kierunek drugi - na obszarach gdzie odnowienie naturalne nie występuje ( brak drzew gatunków pożądanych mogących wysiać nasiona), sztuczne inicjowanie przebudowy przez sadzenie jodły, buka, jawora i innych. Ochrona posadzonych sadzonek przed zwierzyną.
Obszar Parku Narodowego Gór Stołowych w układzie
piętrowym szaty roślinnej Sudetów w całości
położony jest w piętrze regla dolnego. W lasach
wyróżniono kilkanaście potencjalnie naturalnych
zbiorowisk leśnych, najważniejsze z nich to
kwaśna buczyna sudecka; porasta ona głównie płaskie
lekko nachylone wierzchowiny i łagodne stoki, na
ubogich glebach bielicowych i brunatnych kwaśnych a
w wariancie wilgotnym w miejscach niewielkich wysięków
wodnych. Drzewostany tego zbiorowiska tworzy głównie
buk z udziałem jawora, świerka i jodły.
Runo najczęściej ma postać ubogą z dużym
udziałem trzcinnika, rzadziej borówki czernicy.
Najlepiej zachowane fragmenty kwaśnej buczyny spotkać można
jedynie w formie rozproszonych płatów na stromych, południowych
stokach oraz jako uboższe enklawy na obszarach zajmowanych przez
żyzną buczynę sudecką.
Żyzna buczyna sudecka - docelowo zbiorowisko powinno być częste.
Zachowało się jednak tylko na kilku procentach powierzchni Parku.
Zdegradowana żyzna buczyna sudecka preferuje głębokie gleby brunatne. Drzewostan
tworzy buk ale z dużym udziałem jodły oraz domieszkowo z jaworem,
wiązem, lipą, dębem, grabem i klonem. Bogate runo, tworzą głównie
gatunki rosnące kępowo. Kwitnąc wiosną, przed pełnym rozwojem liści
drzew, tworzą jednobarwne kobierce: czosnek niedzwiedzi - biały, żywiec
dziewięciolistkowy - żółty, czy szczyr trwały - zielony, poza tym
w runie można znaleźć: żywiec cebulkowy, zawilec gajowy, śnieżycę wiosenną,
kokorycz pustą. Żyzna buczyna zachowała się głównie w zlewisku Dańczówki,
Cermnicy, w dolinie Pośny i Koziego Potoku, w okolicach Ostrej Góry
oraz na stokach powyżej Wambierzyc.
Jaworzyna górska jest to jedno z najbardziej wartościowych zbiorowisk leśnych Gór Stołowych. Występuje w głębokich wilgotnych jarach, na stosunkowo żyznych glebach. W drzewostanie bezwzględnie dominuje jawor, czasami z niewielką domieszką wiązu i buka. W runie dominuje bardzo charakterystyczna roślina, miesiącznica trwała. Kwitnie ona wiosną na fioletowo-purpurowo i pachnie tak intensywnie, że cały las przypomina zapachem ogród kwiatowy. Jaworzyna na terenie Parku, chociaż na niewielkich fragmentach, jest dość dobrze zachowana. Można zobaczyć ją w górnym biegu Pośny, Koziego Potoku i Tyrnklawy.
Zbiorowisko boru świerkowego powinno zajmować niewielkie
powierzchnie rozrzucone na terenie Parku. Naturalne dolnoreglowe
bory świerkowe rozwijają się, prawie wyłącznie, na płaskich wierzchowinach
lub wypłaszczonych, wilgotnych obniżeniach, na szkieletowych, kwaśnych i
ubogich glebach. Głównym gatunkiem drzewostanu jest świerk z niewielką
domieszką jodły, jaworu i buka. Obecnie, w wyniku ingerencji człowieka,
zniekształcone świerczyny zajmują większość powierzchni Gór Stołowych.
Bardzo ciekawym zbiorowiskiem są naskalne bory sosnowe. Zajmują one szczytowe, eksponowane partie piaskowcowych wychodni skalnych: Narożnik, Kopa Śmierci, Piekło, Półka, Białe Ściany oraz bastiony skalne najwyższych wzniesień: Szczeliniec Wielki i Mały, Skalniak. Rosną na skalistych inicjalnych glebach. Zbiorowisko obejmuje fitocenozy w których drzewostan tworzy sosna pospolita - ekotyp naskalny ( sosna wdziarowa), liczne brzozy (trzy gatunki), lokalnie także sosna kosodrzewina.
Siedlisk - zespół czynników abiotycznych (klimatyczno-glebowych), które panują w określonym miejscu, działajacych na rozwój poszczególnych organizmów, ich populację lub całą biocenozę.
Biocenoza (gr. bios - życie i koinos - wspólny) - naturalny zespół populacji organizmów żywych danego środowiska (biotopu), należących do różnych gatunków, ale powiązanych ze sobą różnorodnymi czynnikami ekologicznymi, tworząc całość, która pozostaje w przyrodzie w stanie homeostazy (czyli dynamicznej równowagi). Biocenoza wraz ze środowiskiem fizycznym to ekosystem.
Fitocenoza - zespół organizmów roślinnych wchodzących w skład danej biocenozy.
Ekosystem - jest to funkcjonalna całość, w której zachodzi wymiana materii między biocenozą i biotopem.
Park Narodowy Gór Stołowych
ul. Słoneczna 31
57-350 Kudowa Zdrój
tel. +48 74/ 8661-436, +48 74/ 8662-097
fax. +48 74/ 8654-918
pngs@pngs.com.pl
Copyright by Park Narodowy Gór Stołowych